De kunstenares/activist Tante Rita Maasdamme (1944–2016) heeft zich een groot deel van haar leven toegewijd aan het creëren van diorama’s en creaturen om op een visuele en toegankelijke manier het verhaal van de slavernij te vertellen. Werk ontstaan uit een gemis van materiaal over dit onderwerp in educatie, maar ook dat wat aanwezig was slechts een eenzijdig beeld toonde. Als we als samenleving een toekomst willen bouwen, moeten we onze eigen geschiedenis en elkaar ook beter leren begrijpen. Met haar diorama’s ging ze op reis om steeds opnieuw aan nieuwe gezichten het verhaal te vertellen.
Na haar plotselinge overlijden stond de familie voor de uitdaging hoe het werk voort te zetten. Het erfgoedveld leek een natuurlijke partner, maar ook grillig en niet altijd even toegankelijk voor samenwerking. Het aantonen van de maatschappelijke waarde werd niet direct onderkent waardoor de collectie vooralsnog in dozen bleef zitten.
In 2018 vonden de familie en Imagine IC elkaar in een gedeelde wens aandacht te vragen voor dit uitzonderlijke levenswerk. De samenwerking startte met een eerste kennismaking met het biografisch archief en kreeg uiteindelijk samen met Faro-verbinder Dieuwertje Wijsmuller een vervolg in een waarderingstraject. Er werd een eerste inventarisatie en registratie gemaakt van de omvang van de collectie, die al die tijd in een opslag in dozen stond. Verschillende gesprekken volgde met familie en vrienden, met makers en met conservatoren en collectiemensen, over de waarde maar ook over de mogelijkheden die de collectie kan bieden.
Na al die tijd onderweg te zijn is een mijlpaal bereikt met het opnieuw tentoonstellen van de diorama-collectie bij het Amsterdam Museum. Het team daar onder leiding van Annemarie de Wildt heeft hard gewerkt om het onderzoeken verder te brengen, scenes te recreëren en van aanvullende context en betekenissen te voorzien. Zo kan jong en oud weer naar, Tante Rita’s wens, kennisnemen van deze geschiedenis.
Maar met deze tentoonstelling heeft de collectie nog geen nieuw huis. Wie neemt de (gezamenlijke) verantwoordelijkheid over van de familie, om samen met hen dit bijzondere materiaal voor de toekomstige generaties veilig te stellen en toegankelijk te houden?
Voetnoot: de diorama’s zijn eerder onder andere tentoongesteld geweest op Aruba, in het Haags Historisch Museum, het Museum Hillesluis, het Stadsdeelkantoor Amsterdam Zuidoost, de Openbare Bibliotheek Amsterdam en delen waren te zien bij Imagine IC tijdens de tentoonstelling Saya en Koto: lagen van stof en van tijd in 2019 en Keti Koti in 2020 en 2021.
